Άγχος και Οδηγική συμπεριφορά
Λαμβάνοντας υπόψιν πως τα τροχαία ατυχήματα επηρεάζονται εκτός από το περιβάλλον κυκλοφορίας και από το ανθρώπινο στοιχείο, το άγχος του οδηγού φαίνεται να αποτελεί κρίσιμο παράγοντα στις πράξεις του, καθώς στατιστικά σε αυτό οφείλεται η πλειοψηφία των δυστυχημάτων.
Πέρα από την δέουσα συγκέντρωση και προσοχή κατά την διάρκεια της οδήγησης, η συμπεριφορά του οδηγού οφείλει να είναι αμυντική και όχι επιθετική, όπως πολλές φορές συναντάται. Αυτό επηρεάζεται από το άγχος και την ψυχοκοινωνική πίεση, τα οποία πηγάζουν είτε από κάποιο ψυχικό - συναισθηματικό τραύμα ενός ατυχήματος, ή ακόμα και μόνο από την σκέψη του ότι αυτό μπορεί να προκληθεί. Τέτοιοι λόγοι καθιστούν κάποιους ανθρώπους ακατάλληλους να γίνουν οδηγοί και επικίνδυνους να ''πάρουν το τιμόνι''.
Τα περιστατικά που λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια της οδήγησης σε συνδυασμό με την ευερέθιστη φύση και προσωπικότητα ορισμένων ανθρώπων αυξάνουν τις πιθανότητες για εκδήλωση ανάρμοστης οδηγικής συμπεριφοράς, με τα στατιστικά να αποδεικνύουν πως οι καταστάσεις που οι άνθρωποι βιώνουν καθημερινά επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό το οδηγικό στρες και την επιθετική οδήγηση.
Το άγχος, ως ανασταλτικός παράγοντας, εμποδίζει την διαδικασία λήψης πληροφοριών με λογική και ''καθαρό'' νου, οπότε το άτομο δεν είναι σε θέση να πράξει αναλόγως, παραμένοντας ασφαλές. Ένας οδηγός με αυξημένο κοινωνικό άγχος και επιθετική συμπεριφορά αποσπάται πιο εύκολα σε δυσχερείς καταστάσεις που προκύπτουν στον δρόμο, ενώ, ταυτόχρονα, επηρεάζεται η γνωστική αξιολόγηση των περιστατικών, τα επίπεδα αφύπνισης του και ο τρόπος που αντιμετωπίζει αιφνίδια γεγονότα.
Μόλις βρεθείτε στο αυτοκίνητο, υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να διατηρήσετε την ηρεμία και να αποβάλλετε μεθοδευμένα το άγχος. Οι ειδικοί προτείνουν να δημιουργήσετε ασφαλείς περισπασμούς με τις αισθήσεις σας, όπως το να μασήσετε μία τσίχλα, να πιείτε πόσιμο κρύο νερό, ή και να χρησιμοποιήσετε χαλαρωτικά αρώματα, όπως λεβάντα, περγαμόντο και λεμόνι. Ταυτόχρονα, η πρακτική βαθιάς αναπνοής με αργές, βαθιές αναπνοές, η εστίαση σε ευχάριστες σκέψεις και αναμνήσεις, αλλά και το άκουσμα αγαπημένης μουσικής και podcast θα βοηθήσουν στην επίτευξη ψυχικής ισορροπίας.
Σε περίπτωση που αισθάνεστε αδιαθεσία, τα μάτια θολώνουν και δεν είστε σε θέση να οδηγήσετε, σταθείτε στην άκρη του δρόμου με ασφάλεια, ανοίξτε τα παράθυρά σας και αφήστε το δροσερό αέρα να σας αγγίξει. έως ότου αισθανθείτε καλύτερα. Το άγχος του οδηγού είναι πιο συνηθισμένο από ό, τι μπορεί κανείς να φανταστεί, με μία αμερικανική μελέτη να δείχνει πως το 44% των οδηγών έχει τουλάχιστον έναν τύπο οδικής φοβίας. Παρ' όλα αυτά, τέτοιου είδους φοβίες και εν γένει το καθημερινό άγχος δεν πρέπει να ελέγχουν την ζωή μας, τουναντίον, πρέπει να αποτελούν κίνητρα για εύρεση τρόπων καταπολέμησης του άγχους, προσωπικής εξέλιξης και θέσπισης μεγαλύτερων στόχων.
Εξειδικεύοντας την έννοια του ο άγχους στο πεδίο των εξετάσεων, καθοριστικό ρόλο διαδραματίζουν η ανησυχία και ο φόβος για το αποτέλεσμα, ο οποίος πιθανόν να έχει καλλιεργηθεί από την λανθασμένη τακτική του εκπαιδευτή και από τους γονείς των νεαρών εξεταζόμενων. Σε περιπτώσεις οξύτατου άγχους κατά την διάρκεια των εξετάσεων οδήγησης, πρέπει πρώτα να διευκρινιστούν τα συμπτώματα, τα αίτια και οι επιδράσεις που έχει σε σωματικό και ψυχικό επίπεδο. Τα κοινωνικά ερεθίσματα φίλων, γονέων, εκπαιδευτών, η ελλιπής προετοιμασία και κατάρτιση, η ανάγκη για τελειότητα που αισθάνεται ο εξεταζόμενος αλλά και το ελληνικό σύστημα αξιολόγησης συνιστούν τα βασικά αίτια πρόκλησης στρες.
Κατόπιν συζήτησης με τον μαθητή, ο εκπαιδευτής, μέσω της επαρκούς εκπαίδευσης, αλλά κυρίως μέσω της ενθάρρυνσης και της ψυχολογικής ενίσχυσης, προσπαθεί να προετοιμάσει κατάλληλα τον εκπαιδευόμενο για τις συνθήκες των εξετάσεων, αλλά κυρίως για τις συνθήκες του δρόμου. Τέλος, ένας έμπειρος και επαρκώς καταρτισμένος εκπαιδευτής οδήγησης οφείλει να είναι άγρυπνος ώστε να εντοπίσει το άγχος του μαθητή πριν αρχίσει να αποτελεί πρόβλημα, να τον ενθαρρύνει, να είναι επαινετικός και να χρησιμοποιεί το χιούμορ ως πρακτική αποβολής άγχους.